စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္တုိ႔၏ အႏၲရာယ္ ၅-ပါး
သမထ ၀ိပႆနာ အားထုတ္လုိၾကကုန္ေသာ ေယာဂီ ပုဂၢဳိလ္တုိ႔ ေ႐ွးဦးသိဖြယ္ရာ စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္တုိ႔၏ အႏၲရာယ္ ၅-ပါးတုိ႔သည္-
၁။ ပဥၥာနႏၲရိယကံ လြန္က်ဴးျခင္း ကမၼႏၲရာယ္။
၂။ နတၳိ ဒိႏၷံ(အလွဴေပးတာ အက်ဳိးမ႐ွိ) အစ႐ွိသျဖင့္ မဟုတ္မမွန္ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္း၍ ယူျခင္းသေဘာ႐ွိေသာ နတၳိက ဒိ႒ိ၊ အေဟတုကဒိ႒ိ၊ အႀကိယဒိ႒ိတုိ႔သည္ ကိေလသႏၲရာယ္။
၃။ ပ႑ဳတ္ တိရစၧာန္ ဥဘေတာဗ်ည္းစသည္တုိ႔၏ အဟိတ္ပဋိသေႏၶ၀ိပါက္၊ ဒိြဟိတ္ပဋိသေႏၶ၀ိပါက္တုိ႔သည္ ၀ိပါကႏၲရာယ္။
၄။ အရိယာပုဂၢဳိလ္တုိ႔အား မသင့္မေလ်ာ္ေသာ အေၾကာင္းတုိ႔ျဖင့္ စြပ္စြဲျခင္း၊ ဆဲေရးျခင္းတုိ႔သည္ အရိယူပ၀ါဒႏၲရာယ္။
၅။ လြန္က်ဴးလုိေသာ စိတ္႐ွိသည္ျဖစ္၍ ပါရာဇိက၊ သံဃာဒိေသသ္ အစ႐ွိေသာ ပညတ္ အာဏာေတာ္ကို လြန္က်ဴးျခင္းသည္လည္း အာဏာ၀ီတိကၠမႏၲရာယ္။
ျပဆုိခဲ့ၿပီးေသာ ၅-ပါးတုိ႔တြင္ တပါးပါးႏွင့္ ၿငိစြန္း၍ေနေသာ သူတုိ႔သည္ အဘယ္မွ်ေလာက္ပင္ သမထ ၀ိပႆနာကို ႀကဳိးစားအားထုတ္ပါေသာ္လည္း စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ကို မရႏုိင္ကုန္။
ထုိ႔အတူ တိဟိတ္ပုဂၢဳိလ္မဟုတ္ေသာ ဒိြဟိတ္ပုဂၢဳိလ္၊ အဟိတ္ပုဂၢဳိလ္တုိ႔သည္လည္း စ်ာန္ မဂ္ ဖုိလ္ကုိ အားထုတ္၍ မရႏုိင္ကုန္။
၁။ ပဥၥာနႏၲရိယကံသည္ ကမၼႏၲရာယ္၊
၂။ နိယတမိစၧာဒိ႒ိသည္ ကိေလသႏၲရာယ္၊
၃။ ဒိြဟိတ္ပဋိသေႏၶ ၀ိပါက္စိသည္ ၀ိပါကႏၲရာယ္၊
၄။ အရိယာပုဂၢဳိလ္ကို စြပ္စြဲ ကဲ့ရဲ႕ျခင္းသည္ အရိယူပ၀ါဒႏၲရာယ္၊၊
၅။ အာပတ္ ၇-ပုံကုိ ေစတနာျဖင့္ လြင္က်ဴးျခင္းသည္ အာဏာ၀ီတိကၠမႏၲရာယ္။
၁-၂ မိမိမွာမရွိ၊ ၃ ကုစား၍ မရ၊ ၄ ေတာင္းပန္၊ ၅ ကုစား၍ရသည္။
ဒုဂၢတိအဟိတ္-စေသာ ပုဂၢဳိလ္ ၄-မ်ဳိး
၁။ ပဋိသေႏၶစိတ္မွာ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟဟူေသာ ကုသုိလ္ဟိတ္ ၃-ပါး မပါေသာ (အပါယ္ဘုံသား) ဒုဂၢတိအဟိတ္ပုဂၢဳိလ္။
၂။ ပဋိသေႏၶစိတ္မွာ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ ဟူေသာ ကုသုိလ္ဟိတ္ ၃-ပါး မပါေသာ (လူႏွင့္ လူ႔ျပည့္႐ွိ အခ်ဳိ႕နတ္) သုဂတိအဟိတ္ပုဂၢဳိလ္။
၃။ ပဋိသေႏၶစိတ္မွာ အေလာဘ၊ အေဒါသ ကုသုိလ္ဟိတ္ ၂-ပါးသာ ပါေသာ ဒြိဟိတ္ပုဂၢဳိလ္။
၄။ ပဋိသေႏၶစိတ္မွာ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ ဟူေသာ ကုသုိလ္ဟိတ္ ၃-ပါး ပါေသာ တိဟိတ္ပုဂၢဳိလ္။
ျပခဲ့ေသာ အဟိတ္ပုဂၢဳိလ္ ၂-မ်ဳိးႏွင့္ ဒြိဟိတ္ပုဂၢဳိလ္တုိ႔မွာ ပဋိသေႏၶစိတ္ဟူေသာ မ်ဳိးေစ့က ညံ့ဖ်င္းေသာေၾကာင့္ ယင္းဘ၀၌ စ်ာန္၊မဂ္၊ဖုိလ္မ်ား ရခြင့္မ႐ွိၾကေတာ့။
သုိ႔ေသာ္ ကမၼ႒ာန္းအားထုတ္လွ်င္ ေနာင္ခါဘ၀ တိဟိတ္ပုဂၢဳိလ္ ျဖစ္ဖုိ႔အေၾကာင့္ ေကာင္းျမတ္ေသာ ကုသုိလ္ ျဖစ္သည္အျပင္ ပါရမီ အထုံပါက စ်ာန္၊မဂ္၊ဖုိလ္လည္း ရလြယ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ယခုဘ၀ စ်ာန္၊မဂ္၊ဖုိလ္ မရေသာ္လည္း ႀကဳိးစား၍ အားထုတ္မိေအာင္ သတိျပဳရမည္။
တိဟိတ္ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးကား တတ္သိနားလည္၏။ ႀကဳိးစားလွ်င္ စ်ာန္ကို ရႏုိင္၏။ ပါရမီ ျပည့္လွ်င္ မဂ္၊ဖုိလ္ကုိလည္း ရႏုိင္သည္။
တိဟိတ္ ပုထုဇဥ္သည္ပင္ တရားအားထုတ္၍ ေသာတာပန္၊ သကဒါဂါမ္၊ အနာဂါမ္၊ ရဟႏၲာ ျဖစ္ရသည္။
ဥဂၣဋိတညဴ-စေသာ ပုဂၢဳိလ္ ၄-မ်ဳိး
၁။ ဥဂၣဋိတညဴပုဂၢဳိလ္၊ သတိပ႒ာန္တရားတုိ႔သည္ ေလးပါးရွိကုန္၏ဟု အက်ဥ္းေဟာေျပာကာမွ်ျဖင့္ သစၥာေလးပါးကုိ သိျမင္သူ။
၂။ ၀ိပဥၥိတညဴပုဂၢဳိလ္၊ သတိပ႒ာန္တရားေလးပါးကုိ အက်ယ္ေဟာျပၽမွ သစၥာေလးပါးကုိ သိျမင္သူ။
၃။ ေနယ်ပုဂၢဳိလ္၊ ပါဠိ အ႒ကထာ(ဗုဒၶစာေပ)တုိ႔ကုိ သင္ယူမွတ္သား၍၊ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္း၊ ဆရာသမားေကာင္းတုိ႔ကို ဆည္းကပ္ကာ ကုိယ္တုိင္က်င့္ႀကံအားထုတ္ပါမွ သစၥာေလးပါးကို သိျမင္သူ။
၄။ ပဒပရမပုဂၢဳိလ္၊ သတိပ႒ာန္တရား၊ သစၥာတရား စသည္မ်ားစြာ သင္ယူမွတ္သား၍ ႀကဳိးစားအားထုတ္ပါေသာ္လည္း၊ ဤဘ၀တြင္ စ်ာန္၊ ၀ိပႆနာဉာဏ္၊ မဂ္ဉာဏ္၊ ဖုိလ္ဉာဏ္တုိ႔ကို မရႏုိင္သူ။ ။
မဂ္ဖုိလ္ မရႏုိင္သူ ၁၆-ေယာက္
တိရစၧာန္ ေပတႏွင့္ ကုဟကျပဳသူ၊
မိစၧာျဖင့္ အမွားယူ တိတၳိမူ၀င္သြား၊
ဘိကၡဳနီ ဖ်က္ဆီးျပန္တယ္၊
ပဥၥနန္ထုိက္တဲ့ လူစား။
ဥဘေတာ ပ႑ဳတ္မွန္ ေထရ္ခုိးဟန္ထင္႐ွား
သံဃာဒိသ္သင့္ျငားသည့္
အ႐ွင္တစ္ပါး ထည့္ဆြယ္။
သက္အ႐ြယ္ ညြန္႔ခ်ေထာက္ျပန္ေတာ့
၇-ႏွစ္ေအာက္ ယုတ္ေလ်ာ့သူရယ္၊
ေဖာ္ျပတဲ့ ၁၆-သြယ္မွာ
ထက္ေရာက္ဖြယ္ ႀကံလ်က္မွန္းေသာ္လည္း
စ်ာန္မဂ္ခန္း ဓမၼေထြရာ မရေသခ်ာ
မိလိႏၵ ေမးအပ္ရာကုိ
ေတးထပ္မွာ သြင္းလုိက္ရဲ႕ေလး။
[ မွတ္ခ်က္။ ။ သီလကၡန္ပါဠိေတာ္၊ မိလိႏၵပဉွာပါဠိေတာ္၊ ပါရာဇိကဏ္အ႒ကထာ၊ ပါစိတ္အ႒ကထာ၊ သေမၼာဟ၀ိေနာဒနီအ႒ကထာ၊ မဟာ၀ါအ႒ကထာ၊ ၀ိနယမာတိကာအ႒ကထာ၊ အံ၊ပါ၁၊၄၅၂၊ အဘိ၊ပါ၄၊၁၄၇၊ အံ၊ ႒၂၊၃၃၇။ႏွင့္ ေတရသကဏ္ဋီကာ၊ ၀ိနယာလကၤာရဋီကာ၊ ၀ိမတိ၀ိေနာဒနီဋီကာ၊ ၀ိနယတၳမဥၹဴသာဋီကာ တုိ႔တြင္ အက်ယ္ၾကည့္႐ႈႏုိင္ပါသည္။ ]